La carreta ramada es una carreta decorada de vegetaus qu’es tirada per de chivaus de tira a l’ocasion dei fèstas de vilatge. Es un vertadier saupre-faire, perque se fai córrer lei chivaus lèu-lèu en negociant lei tornants. Aquesta carreta ramada rend omenatge ais recòltas agricòlas de chasque vilatge
Lei carretas ramadas son dedicadas a Sant Alòi, Sant Ròc et Sant Joan.
A l’origina, se tractava, solament per Sant Alòi, d’un exercici d’abiletat per lei carretiers pendent una fèsta de vilatge ambe una presentacion dei bèstias de lauratge. Èra donc l’occasion per lei grands proprietaris de mostrar sa riquesa.
Sant Alòi, ministre dei finanças dau rèi Dagòbert, èra lemosin. Èra lo patron deis argentiers e de totei lei trabalhaires dau metau. Es donc lo patron dei manescaus puèi venguèt protector dei chivaus de lauratge e, en Provença, venguèt tanben patron dei mainatgiers.
Aquesta fèsta es pas d’origina religiosa puei que l’expression “faire Sant Alòi” vòu dire faire chafaret, s’enebriar e mai batre sa femna.
D’aprèp Frederic Mistral, lo promier nom de la fèsta de la carreta ramada seriá carreta de Sant Alòi :
« Sant-Aloi, en Prouvènço, es, coume lou sabès, la fèsto di meinagié. Pèr touto la
Prouvènço, aquéu jour, li curat benesisson li bèsti, ase, miòu e chivau. E li gènt, au
bestiàri, fan tasta lou pan signa, aquéu bon pan signa, perfuma ‘mé d’anisse e daureja
‘mé d’iòu, qu’apellon tourtihado. Mai, dins nòsti païs, aquéu jour, se fai courre la
Carreto Ramado, un càrri de verduro atala de quaranto o de cinquanto bèsti,
encaparraçounado coume au tèms di tourné, garnido de soubarbo, de caberto broudado,
de plumet, de mirau, emé de luno de letoun! E s’encanto lou fouit, valènt-à-dire qu’à
l’encant meton publicamen la digneta de Priéu […]Pièi, la proucessioun facho, la Carreto, empourtado pèr li cinquanto miòu o miolo,
zóu! vague de rounfla dins un revoulunas de póusso, emé li jouìni ràfi que lampon,
arderous, au coustat de si bèsti, en cors de camiso tóuti, lou bounet sus l’auriho, i pèd li
soulié prim e la taiolo is anco. »
Memòri e Raconte
Existissiá tanben la carreta de Narbona (especiala dedicàda a Joan-Luc) que passava dins lei carrièras dei vilatges en fèsta, au sud dau departament d’Aude, ambe una carreta decorada tirada per cinquanta muòus.
Lei chivaus son arnescats a la mòda sarrasina, es a dire que lei bridas e lei grands colanas dei chivaus son decorats ambe de miraus, de flòcs de lana de totei lei colors, de cascavèus, de campanetas,... Èra a l’encòp per alunchar lei moscas mai tanben lei marrits esperits... Aquestei garniments an per origina l’épòca onte lei Sarrasins envaïguèron Provènça.
Una expression demòra a respèct de la beutat dei colanas e dei bridas dei chivaus, quand una femna es vestida ambe ostentacion se ditz “ sembla un davant de Sant Alòi” en referéncia au promier chivau que tira la carreta, qu’es lo mai bèu e lo mai decorat.
Ara, lei chivaus apartènon a deis afeccionats de mai d’un vilatge, que son regropats dins una federacion e que participan a chasca manifestacion.
Aquò se passa dau mes de junh au mes de septembre dins lei vilatges entre Ròse, Aupilhas e Durença, coma per exemples : Malhana, Graveson, Barbentana, Maussana, Sant Estève dau Grés, Sant Romieg de Provença, Bolbon, Nòvas, Palud de Nòvas, Auriòu, Ròcavaire, …
Lo recòrd dau monde d’atalada es detengut per l’associacion de chivau de tira de Castèu-Rainard ambe dos-cent-cinc chivaus. Lo recòrd foguèt batut a l’occasion dei 20 ans d’aniversari de l’associacion.
L'atalada pòt arribar lèu-lèu dins lo vilatge e fau faire mèfi de pas se trobar au mitan!!!
Vaquí doas vidèas per veire un pauc coma se passa :
.JPG)
Entre tradicion e modernitat, per dançar o per escotar, la Maiada convida aquest’an una còla de musicaires de Bigòrra, GENEPI. Venètz descobrir dins un encastre convivial e un ambient familial lor repertòri fach de cançons festivas tradicionalas e de creacion..
