La Ràdio, es tarrible!!!

D'esquèrra a drecha : L'anonim Super-Erooooooooooooi!! , Carrie, Carlòta, Samantha e nòstre retiraaaaat!!

Perque me faguèt rire...

 

La fièra ai costeletas

Aprèp l'estivatge, vaquí la fèsta dau retorn dei tropèus dins la Vau d'Arrens-Marsous. Arrens-Marsous es un pichòt vilatge dins la Val d'Azun dins lei Pirenèus.

La fièra ai costeletas es la fèsta de l'anhèu borier. Au programa, de cants pirenencs e aquesta annada un escambi ambe un grop de cantaires còrs. Puèi au programa tanben un concors agricòu ambe la presentacion de la feda mai bèla(presentacion de raça), e de la vaca mai bèla de raça blonda d'Aquitània. I a tanben un concors de fromatge, una demonstracion de la tonda, una demonstracion de trabalh dei cans de pastres e de concèrts tot lo long de la dimenjada.

Un mercat de productors e d'artisans permet de descubrir lei produch locaus e de los tastar.

Lo dimenge, se fai una passejada ambe lei tropèus per la davalada de l'estiva dempuèi la vau dau tech fins au vilatge. 

Leis aventuras de Mirèlha e Vincènt, generacion 2010

Vos presente leis aventuras novèlas de Mirelha e Vincent!!!

Per mon aniversari, aguère un molon de presents; e dins aqueste molon i aguèt dos peis occitans : un jaune, e l'autre qu'ensajava d'èstre roge per justificar sa nacionalitat... (en fach es irange). Dins un polit bocalet, èran talament polits que lo Julian dins un vam de creativitat lei nomèt Mirelha e Vincènt!!! Tot èra perfièch : un nom perfièch, dei colors gaireben pèrfièchas, un bocalet perfièch, ...

Perdonatz meis amigas que sabon pas escriure "òc" mas es l'intencion que compta!!! :)

Mas un peis, aquò manja. E quand quicòm manja, caga tanben!
Alara evidentament lo bocalet tot polit èra plen de mèrda e faliá lo netejar...
Es alara qu'aquò se complica...Per que ieu ai la fe dei buòus pas la fe dei peis!!!
Aprèp aver ausit de conselhs bèn diferents : "fau faire rajar d'aiga dins lo bocal e a fòrça la mèrda partirà", "fau cambiar l'aiga pauc a pauc perque si que non la temperatura cambia d'un còp e lei peis resistisson pas", ... e d'autres conselhs que vos esparnhe! Me diretz mercés ;) 
Ai fach la causida de faire coma bòn me semblava, de mon biais que. . E crese que per aquò ai pas bòn biais!!
 Anère dins la sala de banh que l'aiga es adocida e versère lei peis amb l'aiga lorda dins lo lavamans. Netejère lo bocalet ambe de l'aiga adocida e l'emplenère.
Es ara que se complica!!! Coma tornar metre Mirèlha e Vincènt dins lo bocalet pròpre???
Alara prenguère una pichòta coladoira per agantar leis amorós! Mirèlha coma es pichona dintrèt sens ges de problèma dins la coladoira e retrobèt son mitan costumier. Mas Vincènt èra tròp gròs!!! Dintrava pas dins aquesta putan de coladoira!!! L'agantère coma poguère mas tombèt dins lo lavamans e pas dins lo bocalet!!!
Aquí me siáu creguda dins "Alerte à Malibu" Fau sauvar Vincènt!!!
Sus lo còp me siáu dich : normalament es Mirelha que morís d'en primièr!!!Donc me fau vertadièrament sauvar Vincènt si que non l'istòria aurà pas pus de sens!!!
Alara que Vincènt bolegava pas pus ambe la nadarèla cunhada dins la bonda, l'agantère mas tornar tombèt!!! Faliá pas que tombèsse dins lo sifon! Alara l'agantère un còp de mai e aqueste còp èra sauvat!!!

E òc..., siáu celèbra!

Fèsta d'Aigas-Mòrtas seguida de la seguida e fin...

Fin finala, vos fau saupre lo programa detalhat de la fèsta!

Lo primier divendres de ser, es la dubèrtura dei bodegas.

Lo primier dissabte de la vòta, se fai un desfilat de dubèrtura de la fèsta. Son lei associacions e lei bandas dei joines que participan.

Lo primier dimenge, es la jornada a l'anciana. Aqueste jorn, en mai deis abrivadas i a la rossatalha qu'es menada au plan.

Lo diluns, es lo concors de bandidas. Lo principi es que lei gardians mènan au prat un buòu d'una autra manada que la sieuna. Es un tiratge au sòrt que decidís. Es agradiu per que sovent quand lei cavaliers sabon pas coma se compòrta lo buòu, i a de buòus d'en pertot dins la vila e aquesta annada n'i aguèt un dins la fornariá!!!

Lo dimars es la jornada de la gasa. La gaza es la traversada dei buòus e dei chivaus d'un riu o d'una robina acompanhada per lei gardians. A Aigas-Mòrtas, se fai en sovenir de la traversada dau pichòt Ròse per lei manadiers en rota vers lei prats dau Queilar.

Vaquí una vidèa de la gaza d'aquesta annada (a la fin de l'article) La musica es poirrida mas leis imatges son fòrças bèus.

Lo dimècres, es la jornada dei pequelets. Lo dejunar au prat es ofèrt ais enfants. Per la vaca de miègjorn, i a tanben un vedèu per lei pichòts rasetaires. Es sovent lei primièras rostas dei pichòts!!!

Lo dijòus, es la jornada dei joines. Lo dejunar au prat es ofèrt ais joines. E lei joines ofrisson una abrivada au vilatge.

Lo divendres, es la jornada deis ainats. E devinatz que!!!! Lo dejunar au prat es ofèrt ais ainats ^^

I a tanben leis ajustas aqueste jorn.

Lo segond dissabte, es la jornada dei classas. En fach, es lo jorn onte lei generacions se retròban e passan la jornada amassa. La primièira jornada que se fai es la dei 20 ans. Es lo primier còp que fan lo repais de classa. E aquò se fai de cinc en cinc : lei 25 ans, lei 30 ans, lei 35 ans, … Aquesta annada i aguèt lei 85 ans, èran 4!

Lei classas causisson un tèma per la jornada e se desguisan. Aqueste an lei 20 ans èran en indians e « cow-boys », lei 25 ans èran en toristas, lei 30 ans èran en marin, lei 40 ans en « peace and love ».

 

Lo darrier dimenge es una jornada a pauc pres classica.

La dimenjada seguenta, es lo reviure. Fasèm la fèsta encara un pauc!!! Es lo temps d'aprofiechar dei darriers moments. En mai d'aquò, i a mens de monde es mai convivial.

Espère que meis articles vos an agradat e que l'an que ven vos veirai a la fèsta!!!

La fèsta d'Aigas-Mòrtas Seguida

Vau vos presentar, ara, lo debanament d'una jornada de fèsta.

Comença tre lo matin, vèrs 9 oras ambe lo dejunar au prat, lo dejunar « tirat de la saca ». Cada grop d'amics o cada familha prepara sei grasilhadas e tot lo monde manja e parteja son dejunar. Pòt èstre de saucissas, de costeletas, de peis, …

Aprèp aver dejunat, lei gardians van faire la tria dei buòus que faràn l'abrivada. A Aigas-Mòrtas i a au mens doas abrivadas. 

Quand totei lei buòus deis abrivadas son dins lo clastron. I a la vaca e lo buòu de miègjorn dins lo plan. Es un pauc una pichòta corsa per se metre en camba per l'aperitiu.

Donc aprèp i a de segur l'aperitiu sus la plaça Sant Loís e dins leis bars dau vilatge.

Puèi, a tres oras i a la corsa. De còps que i a, avèm pas lo temps d'anar veire tota la corsa per que aprèp l'aperitiu, generalament i a lo grand repais que pòt durar, durar, … dins lei masets...

Aprèp la corsa se fa la bandida. La particularitat a Aigas-Mòrtas (e dins quauqueis autrei vilatges) es que lei buòus son largats un per un per a la bandida. Pòt aver de uèch a vint buòus segon lei jorns.

Aprèp lei bandidas es lo moment de prene un pauc de temps a l'ostau : docha, pichòta dormida quand n'i a besonh...

Per lei mai coratjós, i a l'aperitiu dau ser ambe un bal e de bodegas per acabar la nuèch...

Mas fau faire mèfi que lo lendeman, fau se levar per lo dejunar au prat...

La fèsta d'Aigas-Mòrtas

La fèsta o la vòta d'Aigas-Mòrtas comença la segonda dimenjada d'octòbre. Dura pendent tota la setmana seguenta fins au dimenge. Puèi se fai un reviure la dimanjada d'aprèp.

Lei manifestacions son de segur a l'entorn dau buòu. Per aquò fau un plan per faire la corsa mai i a pas d'arenas a Aigas-Mòrtas, i a quicòm mai, quicòm de melhor per s'amusar : i a de teatres!

Mai, de qu'es aquò un teatre???

Un teatre es una pichòta construccion de fusta.

E perqué faire???

Per i montar dessús e s'assetar tranquilament.

De qu'es lo rappòrt entre s'assetar tranquilament sus una construccion de fusta e una corsa de buòus???

Acabe ambe lo suspens!! En fach, cada familha dau vilatge, a una construccion de fusta per la vòta. Ambe toteis aquestei construccions, leis abitants fan deis arenas. Vaquí de fòtas per vos imaginar un pauc...

Comença coma aquò...

 

Puèi, quand tot es acabat e prèst per la primièira corsa es coma aquò : 

Per lei qu'an pas de teatre i a un gròs teatre municipau mai es pas tant bèl coma leis autres...

Ambe un plan parier, es pas possible de faire de grands corsas perque la pista es fòrça granda e lei condicions son pas acampadas per faire de corses ais ases per exemple.

Alara lei banas dei buòus son protegidas per de cuèrs o d'embolatges e tot lo monde pòt anar s'amusar. Es subretot fach per lei joines, e lei qu'an enveja de tocar la tèsta d'un buòu.

De còps que i a , coma son pas deis arenas barradas coma fau, son pas totjorn estancas, la pròba en imatge:  

Emportar ambe siáu nòstre accent familier, es un pauc emportar sa tèrra a sei soliers

Un film d'orror

La corsa camarguenca

Uèi vau vos presentar la corsa camarguenca. La corsa camarguenca es un espòrt taurin sens mesa a mòrt qu'es practicat dins Gard, Erau, una larga part de Boca dau Ròse e qualques vilatges de Vauclusa.

La corsa se passa dins una arena ; existisson un centenat d'arenas dins aquestes quatre departaments.

Lei dos actors principaus de la corsa camarguenca son : primièr lo buòu, e segond lo razetaire.

Lo buòu pòrta sus son frontau d'atributs :

• una cocarda qu'es un tròç de teissut roge
• dos aglands que son de pompoms de lana blanca
• doas ficèlas
  La tòca dau razetaire es de levar aqueles atributs ambe l'ajuda d'un croquet especific.

Croquet



• Aquestes atributs son prevalats amb lei dons dei comerciants dei vilatges ais entorns. Quand lo razetaire lèva un atribut, ganha de punts e d’argent.
  Lei punts son comptats per lo classament de chasca categoria de razetaire : escòla de razetaire, proteccion, avenir e as.

Chasca buòu demòra generalament un quart d'ora en pista. Lo buòu a una minuta de reconeissença de la pista per s'i acostumar puèi, lei razetaires pòdon dintrar en pista e començan de faire de razets.

Un autre actor important de la corsa es lo viraire. Generalament lei viraires son d'ancians rezetaires. Doncas lei viraires apèlan lo buòu e lo plaçan per que lei razetaires siaguan dins lei melhoras condicions.

 Anticipacion, es a dire que la vaca aquí a vist lo razetaire partir doncas a anticipat lo raset.

 Còp de barrièra d'un buòu

 Còp de barrièra d'una vaca

Raset

Per mai d'informacions podètz anar sus lo siti de la Federacion Françesa de la Corsa Camarguenca :

FFCC

« Biòulet, biòugraphie d’un taureau de Camargue »

Vos presente una pichòta vidèa que conta l'istòria d'un buòu de Camarga. Es una adaptacion dàu libre qu'escriguèt Rene Domergue ambe la collaboracion de Frederic Cartier-Lange per l'illustracion (lo film correspond a pauc pres a un tèrç dau tèxte complet).

Per ajudar lei que i comprenon pas ren a la bovina, vaquí de pichòtas explicacions que poiràn vos servir davant d'agachar lo filmet.

• Gandar, que vòu dire sacamand, paucvau, es un gran buòu de la annadas 1950 de la manada Blatièra. Son primier nom èra "Grandes Banes" mas un jorn, un de seis proprietaris diguèt en parlant d'eu : « Tèn pas dre, mai es un brave gandar ! ». Es un buòu qu'a viscut un accident de camin de fèrre e qu'a d'aqueste fach, perdut una bana. L'istòria completa, detalhada e fòrça passionanta es en linha : http://www.ffcc.info/article5139.html?var_recherche=gandar



Davant l'accident

 

Après l'accident



• Una "encierro" es quand un buòu es bandit dins lei carrièras d'un vilatge ambe un perimètre barrat. Lei joines dau vilatge pòdon jogar ambe lo buòu e pòdon lo razetar.

Aquò fa mau de còps que i a...



• Una "abrivado" èra lo principi de menar lei buòus de la corsa camarguenca fins ais arenas per la tantossada. Eran lei gardians que menavan lei buòus ambe sei chivaus. Ara, per menar lei buòus de la corsa existís de carris especiaus mas la tradicion de l'abrivado perdura. Son totjorn lei gardians ambe seis chivaus mas lei buòus son différents de lei de la corsa.







Dins lo temps...

 ...e...

...ara.

• Una "bandido" es l'invèrse de "l'abrivado". Es a dire que lo principi es de tornar menar lei buòus ai prats, doncas part deis arenas e va ai prats.

•  Lo buòu a la còrda (e non pas a l'ast per lei galavards...) o buòu a la borgina, es enebit ara. Ieu ai pas conegut mas mei parents òc. Lo jòc èra de ligar un buòu a una borgina e de lo passejar dins lo vilatge. Faliá se mesfisar de la reaccion dau buòu e aquò èra lo jòc. Es la forma la mai anciana dau jòc taurin. Foguèt enebit dins leis annadas 1970.

Ara, vos ai pron coflat ambe meis istòrias, vos conflarai encara un autre jorn, e vos daisse agachar lo filmet de "Biòulet". S'avètz pas tot compres, podètz me pausar de questions en comentari.

Picatz aquí http://www.renedomergue.com/biouletweboc per veire aquesta vidèa perque sai pas coma faire per metre la vidèa sus lo blòg quand i es pas sus « youtube » Se sabètz, podètz m'explicar tanben en daissant un comentari... :)

Café literari - Ceucle occitan dau país d’Arle

Café literari :

escriure en occitan uèi

Dissate 16 d'octòbre a 16 oras au Coffee Socks, 17 carr. Jouvène en Arle

Lo Ceucle occitan dau país d'Arle prepausa un rescòntre-dedicaça
ame doas escrivanas que vènon de publicar son promier libre
en provençau is edicions de l'Institut d'estudis occitans :

           . Magalí Bizot-Dargent : Questions essencialas e autreis escrichs minusculs

           . Sarà Laurens : Sus lo viu

L'ocasion de descubrir una literatura viva, malurosament pauc mediatisada.

Magalí Bizòt-Dargent

Nascuda en Arle, a passat una part de son enfança a
l'estrangier. Mestressa d'escòla retirada, resta a costat de
Marsilha. Per seis escrichs en occitan a ganhat mai d'un
prèmi literari, e en 2010 lo concors Escritura joinessa
organisat per l'Institut d'Estudis Occitans. Afogada d'istòria,
fuguèt tanben comediana au Centre dramatic occitan de
Provença e cantaira a la Corala dau Lamparo, puèi dins lo
grope Misé Babilha.

Sarà Laurens

Nascuda a Nimes, a fach d'estudis d'inglés e d'occitan. Resta
a Marsilha, onte ensenha despuèi cinc ans l'occitan dins un
liceu. Son escritura se noirís d'aquela tripla cultura francesa,
anglò-saxona e occitana, que i permèt de crear mantuns
mondes. A publicat de novèlas dins lei revistas literàrias Oc e
Reclams. En mai de son trabalh de professor e d'escrivana,
legís fòrça, s'interessa au tiatre, au pianò e a l'art liric.

Magalí Bizòt-Dargent

Sarà Laurens