De 5° e mieja cap a 7° del ser: Talhièr de danças tradicionalas a gratis amb los musicaires convidats amb animators.
Plan L. OLIVIER (al prèp del centre escolari Las Garrigas)
7° cap a 8° del ser: Dobertura del empont e aperitiu musical amb LA MASCA (30)
8° cap a 9° del ser: Concert de GENEPI (65).
Debuta del repais pres d’amassa (per 12€, de reservar !)
9° del ser cap a 1° del matin: Balèti tradicional amb los grops:
BOLEGAM TOTIS (34) + LA MASCA
LA TALVERA
Entre tradicion e modernitat, per dançar o per escotar, la Maiada convida aquest’an una còla de musicaires de Bigòrra, GENEPI. Venètz descobrir dins un encastre convivial e un ambient familial lor repertòri fach de cançons festivas tradicionalas e de creacion..
LA MASCA nos ven de las Cevenas e prepausarà musicas de carrièras e de fèstas.
BOLEGAM TOTIS recampa de musicaires amators del ròde e farà balèti sus
d’ers tradicionals arrangats e de compausicions.
Enfin LA TALVERA botarà lo fuòc dins la nuòch de la Maiada amb un balèti
plen d’estrambòrd. Un espectacle de musica vivanta facha d’una mescla dels genres,
une grande mescladissa festiva per la jòia de totes !
Vous esperam nombroses per far d’aquela serada primaverala una vertadièra fèsta
de la musica e de la dança occitana. Venètz faire la bambòcha aqueste 21 de Mai !
Beure e mangiscla sus plaça
ENTRESENHAS et per SE MARCAR : 06.73.14.67.13 o 04.67.07.90.45
La newsletter sus http://cercleocvendargues.over-blog.com/
En cas de marrit temps, la serada seriá desplaçada dins
Esprovam una granda jòia e coneissèm un moment de bonur quand anam beure un còp a l’estanquet ambe lei colègas. Foguèt lo cas aqueste dijòus 10 de febrier au teatre La Vista, Teatre de la Mediterranèa a Montpelhier per leis espectators privilegiats de la darrièira pèça de la Rampe TIO. Aquestei privilegiats èran leis estudiants d’occitan de la Facultat Pau Valèri de Montpelhier e lei collegians de quatrena e tresena dau Collègi calandreta Leon Còrdas de Grabels.
L’Estanquetes cinc peçòtas a l’entorn d’una construccion de fusta, coma una palhòta que se pòt desplaçar per poder jogar la pèça d’empertot : dins lei carrièras, dins de festenaus, sus la plaja, ...
Es Claudi Alranq que metèt en scena aquelei peçòtas jogadas en occitan e sus-titoladas en francés. Nascut en 1947 a Pesenàs, Claudi Alranq es comedian, autor dramatic, meteire en scèna, contaire, cercaire dins lo domeni de l’etno-scenologia e enfin, fondator dau Teatre de la Carrièra qu’a prigondament marcat aquelei trentas darrièras annadas lo teatre en generau e particularament lo teatre en occitan. La primièra pèça, apelada « Sant Martin » es inspirada d’un fablèu de l’Atge Mejan. Puèi, « Las plamas de Banador » e « Lo somnambul » vènon afortir l'ambient comic de la tantossada. « Sopa de Morres », una comèdia de mors, jòga ambe la societat actuala, la societat de consum. Enfin, per acabar l'espectacle joiós, la darrièra pèça, nomada « L'anguiala », encanta l'auditòri ambe una cançon tradicionala. En resumit, “un moment de rire dins un ambient de brava convivialitat!” Podèm felicitar la còla dei comedians : Isabèl Francés, Veronica Valèri, Joan-Loís Blenet, Brunon Cecilhon e Renat Frenandez, sens doblidar Sergio Perera, lo tecnician que joguèt dins la darrièra pèça e que faguèt un trabalh de qualitat dins l'ombra dei projectors.
Es un espectacle de veire, per totei leis amators de rire, que comprengan l'occitan o pas!
La carreta ramada es una carreta decorada de vegetaus qu’es tirada per de chivaus de tira a l’ocasion dei fèstas de vilatge. Es un vertadier saupre-faire, perque se fai córrer lei chivaus lèu-lèu en negociant lei tornants. Aquesta carreta ramada rend omenatge ais recòltas agricòlas de chasque vilatge
Lei carretas ramadas son dedicadas a Sant Alòi, Sant Ròc et Sant Joan.
A l’origina, se tractava, solament per Sant Alòi, d’un exercici d’abiletat per lei carretiers pendent una fèsta de vilatge ambe una presentacion dei bèstias de lauratge. Èra donc l’occasion per lei grands proprietaris de mostrar sa riquesa.
Sant Alòi, ministre dei finanças dau rèi Dagòbert, èra lemosin. Èra lo patron deis argentiers e de totei lei trabalhaires dau metau. Es donc lo patron dei manescaus puèi venguèt protector dei chivaus de lauratge e, en Provença, venguèt tanben patron dei mainatgiers.
Aquesta fèsta es pas d’origina religiosa puei que l’expression “faire Sant Alòi” vòu dire faire chafaret, s’enebriar e mai batre sa femna.
D’aprèp Frederic Mistral, lo promier nom de la fèsta de la carreta ramada seriá carreta de Sant Alòi :
« Sant-Aloi, en Prouvènço, es, coume lou sabès, la fèsto di meinagié. Pèr touto la
Prouvènço, aquéu jour, li curat benesisson li bèsti, ase, miòu e chivau. E li gènt, au
bestiàri, fan tasta lou pan signa, aquéu bon pan signa, perfuma ‘mé d’anisse e daureja
‘mé d’iòu, qu’apellon tourtihado. Mai, dins nòsti païs, aquéu jour, se fai courre la
Carreto Ramado, un càrri de verduro atala de quaranto o de cinquanto bèsti,
encaparraçounado coume au tèms di tourné, garnido de soubarbo, de caberto broudado,
de plumet, de mirau, emé de luno de letoun! E s’encanto lou fouit, valènt-à-dire qu’à
l’encant meton publicamen la digneta de Priéu […]Pièi, la proucessioun facho, la Carreto, empourtado pèr li cinquanto miòu o miolo,
zóu! vague de rounfla dins un revoulunas de póusso, emé li jouìni ràfi que lampon,
arderous, au coustat de si bèsti, en cors de camiso tóuti, lou bounet sus l’auriho, i pèd li
soulié prim e la taiolo is anco. »
Memòri e Raconte
Existissiá tanben la carreta de Narbona (especiala dedicàda a Joan-Luc) que passava dins lei carrièras dei vilatges en fèsta, au sud dau departament d’Aude, ambe una carreta decorada tirada per cinquanta muòus.
Lei chivaus son arnescats a la mòda sarrasina, es a dire que lei bridas e lei grands colanas dei chivaus son decorats ambe de miraus, de flòcs de lana de totei lei colors, de cascavèus, de campanetas,... Èra a l’encòp per alunchar lei moscas mai tanben lei marrits esperits... Aquestei garniments an per origina l’épòca onte lei Sarrasins envaïguèron Provènça.
Una expression demòra a respèct de la beutat dei colanas e dei bridas dei chivaus, quand una femna es vestida ambe ostentacion se ditz “ sembla un davant de Sant Alòi” en referéncia au promier chivau que tira la carreta, qu’es lo mai bèu e lo mai decorat.
Ara, lei chivaus apartènon a deis afeccionats de mai d’un vilatge, que son regropats dins una federacion e que participan a chasca manifestacion.
Aquò se passa dau mes de junh au mes de septembre dins lei vilatges entre Ròse, Aupilhas e Durença, coma per exemples : Malhana, Graveson, Barbentana, Maussana, Sant Estève dau Grés, Sant Romieg de Provença, Bolbon, Nòvas, Palud de Nòvas, Auriòu, Ròcavaire, …
Lo recòrd dau monde d’atalada es detengut per l’associacion de chivau de tira de Castèu-Rainard ambe dos-cent-cinc chivaus. Lo recòrd foguèt batut a l’occasion dei 20 ans d’aniversari de l’associacion.
L'atalada pòt arribar lèu-lèu dins lo vilatge e fau faire mèfi de pas se trobar au mitan!!!
Vaquí doas vidèas per veire un pauc coma se passa :
E òc, avèm l’astre de poder faire una emission de radiò un còp per mes ambe lo Ben-Ben que s’ocupa de nautres “leis estudiants de segonda annada d’occitan de la Fac Pau Valèri!”.
Ara, n’i a pron ambe lei buòus, alara vau vos presentar la campanha Aprenem l’occitan qu’es una campanha per la lenga occitana, una campanha de promocion dei cors d’occitan.
La campanha foguèt creada per tres assossiacions :
Per lei que son de lònga sus l’ordenador, i a lei cors per internet.
Per lei que pòdon pas veire l’ordenador e que sabon pas de qu’es, i a la version anciana qu’es lei cors per corrier.
Per lei qu’an besonh de veire de monde e de s’amusar, prepausan d’estagis mai o mens lòngs pendent una dimenjada o en immersion e tanben d’estagis d’estiu.
En mai de la lenga es tanben l’escasença d’aprene la cultura occitana ambe de cants, de provèrbis, la literatura e l’istòria.
Coma ditz la campanha, es pas sonque per leis escolans, lei collegians, lei liceans o leis estudiants d’aprene una lenga. E mai se i a de vièlhs que tòrnan estudiants, n’i a que vòlon aprene l’occitan sens èstre obligats d’aprene de linguistica o d’occitan medievau. Es per aquò que tròbe interessant de poder aprene la lenga occitana per aqueste biais.
En mai d’aquò lei cors son per totei lei nivèus de lenga, de debutant fins a locutor avançat.
Çò qu’es interessant tanben es que lei cors son de'n pertot en Occitània :
La campanha Aprenem l’occitan creèt tanben lo labèl PARLESC.
Lo labèl PARLESC es una garantida minimala per l’aprenent; per saupre s’es un bòn cors o pas. Perque per aver lo labèl, fau emplenar de critèris. Es ben tanben per l’estructura perque li balha l’assegurança de la qualitat de son trabalh. Chasca cors pòt faire la demanda per obténer aqueste labèl. Per aquò i a lo quasèrn dei cargas qu’explica lo contengut dau labèl.
Per ne saupre mai sus lo quasèrn dei cargas, es aquí!
Per lei qu’an la canha de legir tot aquò vos ai fach un pichòt resumit :
A la gròssa per aver lo labèl fau
Que i aja lo respèct de la legislacion per un cors.
Que l’endrech onte se fai lo cors siague securisat e confòrm ambe d’estructuras per leis andicapats.
Que leis aprenents siagan seguits e ben aculhits.
Que l’estatut de chasque ensenhaire siague notat e respectat (que siague benevòu o salariat pagat).
Que leis ensenhaires ajan de competéncias tant en occitan coma en pedagogia.
Que lo cors siague de bona qualitat ambe la compreneson de chasque dialècte, l’escritura ambe la grafia classica normalisada, …
Que lo professor faga son ròtle de pròf, es a dire pas tubar, pas beure de vin, èstre present a chasque còp, …
E enfin que lo professor aja un bon comportament, que siague drech e corrècte, …
Donc, se lo cors pensa aver toteis aquelei critèris, pòt emplenar un dorsier de candidatura per obténer lo labèl.
De mai, l’estructura PARLESC organiza de formacions per permetre ais ensenhaires de completar sa coneissença, rescontrar e escambiar ambe d’autrei professors, ...
Vaquí, pense qu’ai pron fach la promocion d’Aprenem l’occitan donc vau m’arrestar!!!
(E òc parlar dei buòus, aquò me manca!! E perqué me manca? Per que a Sant Laurent, dei buòus, siam passionats!)
Lei jòcs de gardians son de jòcs d’adreiça, d’abiletat per lei cavalièrs.
Lo jòc dau ramelet, o de l’esparvièr, o encara dau ratièr :
Es un jòc creat per lo Marqués de Baroncelli.Lo jòc compren un nombre impar de cavalièrs e i a dos refugis, un de chasca costat de la pista.
Lo jòc consistís en gardar un boquet de flors (lo mai sovent es un boquet de saladela) tengut dins una man pendent un temps balhat en resistir ais assauts deis autrei cavaliers, deis adversaris, per l’ofrir a la chatona que volèm embelinar.
Si lo cavalier resistís e capita de gardar lo boquet, la chatona li farà un poton per lo felicitar e lo cavalier li ofrirà lo boquet. Tot aquò, es donc un jòc per furar!!!
Lo jòc deis agulhetas :
Es un jòc que lei reglas ne tròban seis originas a l’Atge Mejan.
Chasca cavalier deu s’apoderar d’un anèu de cinc centimètres de diamètre ambe l’ajuda d’una agulheta, es a dire una espècia de lança. Lo cavalier ten la lança sota son aissèla, lo chivau bandit au galaup (ai quatre fèrres, ventre a tèrra, bon ne’n fau un pauc tròp, rai !) e ensaja de passar son agulheta dins un anèu qu’es fixat au bot d’una potència ambe una cordeleta.
Lo jòc deis iranges :
Aqueste jòc seriá estat introduch per lei Maures.
Dins aqueste jòc, lo cavalier es encara au galaup ambe son chivau e deu agantar una irantge qu’es pausada dins la man d’una joventa. La chata deu aver lo braç tibat a l’orizontala.
Aquò se fa sovent dins d’arenas ambe quatre a sièis joventas segon la grandor de la pista.
La fantasiá dau gardian qu’a capitat d’agantar leis iranges, es de getar lo mai luènh possible l'irange dins lei gents.
Lo saut de chivau a chivau :
Aqueste jòc foguèt inspirat dau Wild West Showde Buffalo Bill que lo Marquis coneissiá e aviá vist.
Ara, es un classic dins lei jòcs. Un pauc mens conegut, lo saut de chivau a buòu.
Lo jòc dei cadièiras :
Es lo jòc dei cadièiras musicalas mai ambe un chivau au galaup.
Lei cavaliers viran a l’entorn dei cadièiras puèi quand la musica s’arrèsta, lo cavalièr deu s’arrestar, davalar de son chivau e s’assetar sus una cadièira sens daissar son chivau.
La Parada dei cherpas :
Aqueste jòc seriá estat fòrça a l’onor a la cort dei papas en Avinhon. Lei quatre cavaliers qu’an tornat crear aqueste jòc foguèron Baroncelli d’Avinhon, Arnaud de Sant Just, Marc de Vauvèrt e Bonnet de Gallargas. Es un pauc lo mèma principi que lo dau jòc dau boquet. Fau que chasca cavalier ensaje de levar lo riban (o la cherpa) estacat au braç d’un rivau tot en conservant lo sieu.
« volem » : emplec de la primièira persona dau plurau per lo « on » francés.
« que … ne » : per lo « dont » fancés.
« tornat crear » : emplec dau vèrbe tornar per lo prefixe “re” francés
Vau vos presentar quauqueis endrechs per parlar occitan. D’en primièr en cò mieu puèi a Montpelhièr.
A Aigas-Mòrtas, lo cèrcle Lenga d’Òc organiza totei lei dimècres un talhièr de lenga dau terrador a l’escòla « Charles Gros » de cinc oras e mièja a sèt oras e mièja dau vèspre.
A Sant Laurent d’Aigoza, lo cèrcle Lenga d’Òc organiza totei lei primièrs dimars dau mes un café provençau a l’Ostau dau Pòble a sèt oras dau vèspre.
Per mai d’informacions, podètz telefonar au 04.66.73.51.23 o au 06.24.71.33.41.
A Montpelhièr, per parlar la nòstra lenga, podètz anar rescontrar la joinessa dau Med’òc !!
Lo Med’òc organiza un talhièr de lenga e d’escambi linguïstic totei lei dimars de sièis oras e mièja a nòu oras dau vèspre au caselon a l’Ostau deis Estudiants de la fac Pau Valèri. Aquò comença lo dimars primièr de Febrièr. Lei talhièrs son un moment de convivència e de partatge e l’encòp pedagogic e joiós per tot lo monde, quin que siague son nivèu de lenga (aprenaire o coneisseire, avèm totei d’aprene deis autrei !!)
Cite : « Nautres portam de que beure, vautres portatz vòstres parlars ».
Per ne saupre mai sus leis activitats prepausadas, siatz convidats a venir a l’amassada generala dau Med’òc que se debanarà lo dimècres nòu de febrièr a sièis oras e mièja au caselon.
Per lei mai curiós encara, podètz picar sus vòstreis ordenadors, i a de grops fòrça interessants sus Facebook :
Montpelhièr en Òc es un grop creat per Alexandre Marion. Aqueu grop organiza de seradas charradissas en occitan coma la Serada « Parla la lenga ».
Lei tòcas d’aqueu grop e d’aquelei seradas son (cite) :
Balhar d’escasenças de practicar le lenga
Faire sortir l’occitan dins la vila en defòra dau mitan occitanista
Socializar la lenga
Melhorar son nivèu de lenga
Faire descobrir la lenga
Faire de rescòntres
…
Per ieu, es tot simplament lo biais de rescontrar de monde novèu, de personas que sabon l’occitan mai qu’an pas l’escasença de lo parlar dins una associacion, dins l’encastre de cors, a la fac, o autre.
Per exemple, parlère ambe una hilha gascona fòrça simpatica que se sona Pirena e qu’aguèt l’occitan coma lenga naturala, mairala, puèi qu’a l’ostau èra la lenga « normala ». Es rare a l’ora d’ara e me regalère de parlar ambe ela que quequejava de lònga dins son gascon perfièch !!
Una ferrada es una granda fèsta per una manada. La tòca de la ferrada es d’aplicar sus la cuèissa esquèrra de l’anoble (qu’es un vedèu d’un an) la marca de la manada e deli faire l’escossura.
La marca es la forma que lo menaire causís per representar sa manada, mai es tanben l’esplech de fèrre ambe lo quau se fai la marca a caud.
L’escossura es un talh, una copadura deis aurelhas dau buòu segon un esquèma pròpri a chasca menaire. Aquò permetrà de retrobar lei bèstias d’un tropèu que se mesclarián a un autre. Aquestei copaduras se fan ambe l’ajuda d’un cotèu d’un biais diferent per chasca manada.
Per exemple, « l’aurelha liure » que consistís en laissar una o lei doas
aurelhas intactas.
Autreis exemples « aramon », « òsca», ...
("en laissar" : participi present en "en + Vèrbe a l'infinitiu")
Per tornar a la ferrada, l’operacion se fai en mai d’un temps :
Primièr, lei gardians que van faire la ferrada se presentan ai convidats e lo pelòt soveta la benvenguda.
Puèi, lei gardians van quèrre l’anoble dins lo tropèu qu’es mai luènh dins lo prat. Es la tria.
Un còp que l’anoble es sortit dau tropèu, es la corsejada per menar la bèstia a l’endavant dau monde. Lo gardian ambe son fèrre (o fèrri, o trident o encara lo manche e d’un biais literari se ditz lo ficheiron) deu faire tombar lo vedèu per poder l’agantar. De còps que i a, d’atrapaires (o agantaires) vènon ajudar lei gardians.
Un còp l’anoble agantat, es lo moment de faire la marca e l’escossura.
Fin, lei gardians laissan l’anoble se’n anar e retrobar lo tropèu.
Lo bocin de l’aurelha es sovent balhada ais joines. Fau faire secar lo bocin dins la sau e ven rigida. Se ditz qu’es amulet.
Una manada es lo nom que designa un tropèu de chivaus o de buòus, o son elevatge. Es tanben l’ensem de l’elevatge ambe sei tèrras, son personau, seis afeccionats (amators).
A la debuta dau sègle dètz-e-noven, i aviá pas que dètz manadas de buòus : quatre en Pichòta Camarga, tres dins la Crau e tres sus l’isla de Camarga. Ara n’i a mai de 130 !
Dins la manada, i a de segur lo proprietari de la manada que se ditz lo menaire o lo pelòt ; puèi per lei mai grandei manadas i a un o de gardian(s) salariats ; enfin, i a de gardians afeccionats (amators). Sens lei gardians afeccionats, lei pelòts poirián pas menar tot lo trabalh que demanda sa manada.
La proprietat se deu, per lo bon debanament dau trabalh de sa manada, d’aver una quantitat pron importanta de tèrras per faire pasturar sei bèstias ; un bovau qu’es un claus de fusta onte se pòt faire lei jòcs de gardians, lei bistornatges, onte se pòt faire córrer lei vacas, …
Chasca manada a una devisa ambe sei colors, una marca e una escossura e es lo pelòt que fai la causida de tot aquò. La devisa representa la manada.
La marca e l’escossura se fan pendent lei ferradas
.JPG)
Entre tradicion e modernitat, per dançar o per escotar, la Maiada convida aquest’an una còla de musicaires de Bigòrra, GENEPI. Venètz descobrir dins un encastre convivial e un ambient familial lor repertòri fach de cançons festivas tradicionalas e de creacion..
